
نخستين مساله در اين زمينه اين است كه، صادرات فرش با صادرات ساير محصولات و مصنوعات تفاوتي عمده دارد. وقتي مواد غذايي صادر مي شود، كسي كه قرارداد مي بندد تا اين محصولات را بخرد، به طور حتم شرايط كشور مقصد را سنجيده و مصرف كننده آن كشور را مي شناسد. بنابراين خريد او و صادرات آن محصول به معني خريد قطعي در كشور مقصد است. به اين ترتيب، محصول فروخته شده قطعي صادر و قطعي هم فروخته مي شود.
در بازار خودرو نيز همين اتفاق مي افتد. خودرو صادر شده قطعي صادر مي شود. تا به حال اين طور نبوده كه به طور نمونه 100 دستگاه خودرو از كشوري خريده شود، به كشور مقصد برود و در انبار نگه داشته شود، بعد فروخته شود. اما صادرات فرش دستباف دقيقا همين گونه است.
در گذشته، افرادي در زمينه فرش جزييفروش بودند. به ايران مي آمدند و فرش دستباف مي خريدند. آنها مي دانستند از 100 درصد خريد فرش دستباف در ايران، مي توانند حدود 50 درصدش را بفروشند. باقيمانده نيز به مرور زمان فروش مي رفت. علاوهبر اين، عدهاي خريدار عمده فرش دستباف ايران هستند. آنها در كشورهاي مقصد انبارهايي دارند. اين افراد فرش دستباف را از ايران خريداري مي كنند و در انبارهاي خود در اين كشور نگه مي دارند.
در اين مرحله، در واقع فقط فرش هاي دستباف از انباري به انباري ديگر در كشوري ديگر رفته اند. به اين ترتيب هنوز اتفاقي نيفتاده است تا زماني كه اين فرش ها در انبار كشور مقصد به فروش برسد. به همين دليل در بحث فرش، مرجوعي به وفور رخ مي دهد؛ زيرا كشوري كه خريده، نتوانسته آن را بفروشد و فرش ها را برمي گرداند. بنابراين، وقتي اين فرش ها برمي گردد، پس فروش قطعي نداشته و فقط از انباري به انبار ديگر رفته است.
از همين رو بايد صبر كرد و ديد كه آيا اين خريدها ادامهدار خواهد بود يا نه زيرا هنوز براي قضاوت زود است. بايد ديد فردي كه اكنون خريد كرده است، چند ماه بعد دوباره برميگردد تا خريد جديدي داشته باشد. اگر خريدار بارها برگشت، يعني صادرات فرش ايران راه افتاده است.
به هرحال، پنج سالي مي شد كه نمي توانستيم به آمريكا فرش بفروشيم اما اكنون مي توانيم. گروهي فكر مي كنند كه مي توانند در آمريكا فرش ايراني بفروشند؛ با خود سرمايه مي برند، گروهي نيز از قبل فرش فروش بوده اند اما در اين چند سال نواقصي در اجناسشان وجود داشته و اكنون مجموعهشان را از نظر تنوع و اندازه كامل كرده اند. به اين ترتيب معتقدم در حال حاضر جواب قطعي براي صادرات فرش ايران به آمريكا وجود ندارد و بايد منتظر ماند.